Hirudoterapia

Przeciwwskazania do hirudoterapii
Obecnie przyjęte przeciwwskazania do stosowania hirudoterapii w Europie (P. Flecken, A. Michalsen)
1.    Hemofilia i antykoagulanty bezwzględne (  Acenokumarol, Marcumar, Warfaryna,Heparyna i heparynoidy )
2.    Anemia – ( wartość hemoglobiny niższa niż 10 mg%  )
3.    Stan po krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego
4.    Ostre stany infekcyjne
5.    Ciężkie stadia chorób wewnętrznych i immunosupresja ( marskość wątroby, HIV, immunosupresja w chemoterapii, dializy ,ciężka niewydolność nerek, zapalenie płuc )
6.    Ciężka alergia
7.    Ciąża
8.    Zaburzenia w gojeniu się ran (np. miażdżycowe krytyczne niedokrwienie kończyn)
9.    Chorzy nieprzytomni
10.   Upośledzeni umysłowo
11.   Blizny keloidowe
12.   Skazy krwotoczne
13.   Dzieci  – hirudoterapia tylko w wyjątkowych przypadkach
14.   Zakrzepica żył głębokich
15.   Zespół stopy cukrzycowej z objawową martwicą tkanek
16.   Schorzenia grzybicze skóry
17.   Nowotwory skóry
18.   Głębokie  ubytki skóry , owrzodzenia i odleżyny
19.   Pęcherzyce o podłożu autoimmunologicznym
20.   Zmiany na skórze wynikające z chorób wewnętrznych

Technika leczenia pijawkami
Techniki hirudoterapeutyczne wykorzystywane w świecie. Najczęściej stosowanymi są:

Przygotowanie pacjenta oraz miejsca przyłożenia pijawek
Pacjent na 24 – 48 godzin przed terapią nie może używać dezodorantów, pachnących wód i innych kosmetyków. Dobę przed zabiegiem do higieny należy stosować bezzapachowe naturalne mydło. Także stosowanie kremów koloryzujących, szminek, może uniemożliwić terapię, ze  względu na częste występowanie w nich związków kobaltowych. Jeżeli nawet pijawka przyssie się do ciała pacjenta, to nastąpi zablokowanie wydzielania związków ślinowych i efektu terapeutycznego nie będzie, pomimo wypicia przez pijawkę części krwi. Zwykle taka pijawka bardzo szybko odpada od ciała pacjenta. Pacjent na dobę przed terapią nie powinien spożywać alkoholu ani jeść ostrych potraw oraz przypraw np. czosnek, curry, chili itp. Mogą one skutecznie odstraszyć pijawkę. Czysta wymyta skóra  nie wymaga dezynfekcji, a  jeśli już się ją stosuje np. przy pomocy  spirytusu, to należy odczekać do 5 minut celem ulotnienia się zapachu. Czasem z niewiadomych powodów pijawki nie chcą się przyssać. Najczęstszymi przyczynami tego zjawiska są:
1.  Zdenerwowanie pacjenta
2.  Zdenerwowanie osoby przystawiającej pijawki
3.  Nieumiejętne obchodzenie się z pijawkami
4.  Pora roku np. upalne lato
5.  Wahania ciśnienia atmosferycznego
6.  Faza księżyca (okres pełni)
7.  Chłodna powierzchnia skóry pacjenta
W takich przypadkach należy próbować  zachęcić pijawki do  przyssania się, w następujący sposób: starać się pokonać zdenerwowanie, unikać niekorzystnych dni do przystawiania pijawek, smarować miejsca przystawienia słodkim roztworem wody np. z cukrem, miodem, nagrzewać chłodne miejsce np. suszarką, nakłuć skórę, aż do pokazania się kropli krwi. Jeżeli te metody zawiodą wymienić pijawki lub jeśli to możliwe przełożyć zabieg.

Wykonanie zabiegu
Przed zabiegiem należy  wybrać technikę wykonywania zabiegu i uwzględnić: wiek pacjenta, stan pacjenta, zaawansowanie choroby, diagnozę, dotychczasowe leczenie, przyjmowane leki. W przypadkach trudnych lub wybiegających poza wiedzę osoby wykonującej terapię należy dokonać konsultacji z lekarzem. Bardzo ważne jest, aby upewnić się czy nie istnieją przeciwwskazania do terapii pijawkami. Jeśli powyższe  ustalenia zostały dokonane można przystąpić do terapii. Ilość pijawek do terapii powinna zależeć przede wszystkim od wiedzy terapeuty. Jeśli jest to pierwszy w życiu pacjenta zabieg, to ilość pijawek nie powinna przekraczać 4 sztuk. Jeśli ryzyko krwawień, czy innych powikłań jest małe powinno przystawiać się jednorazowo 4 – 8 pijawek. Należy unikać przystawiania większej ilości pijawek w godzinach wieczornych, gdyż jest ograniczona kontrola pacjenta po terapii.  Zabieg należy wykonywać w rękawiczkach jednorazowego użytku .
Zabieg trwa od  15 – 90 minut i zależy od miejsca przystawienia, np. miejsca dobrze ukrwione jak Glowa, okolice narządów płciowych, odbytu, błony śluzowe skracają czas zabiegu. Miejsca takie jak pośladki, niedokrwione kończyny przedłużają zabieg nawet do 2 godzin. Czas pomiędzy kolejnymi zabiegami powinien wynosić 4 – 8 dni i jest on istotniejszy w terapii niż ilość przystawionych pijawek. Terapię najczęściej kontynuuje się przez 4 – 5 tygodni. W wyjątkowych przypadkach dłużej. W okresie od 3 do 6 miesięcy wskazane jest powtórzenie terapii  w zależności od wskazań.
W trakcie zabiegu przez cały czas należy przestrzegać zasad aseptyki. Praca w fartuchu ochronnym, rękawiczkach, okularach, a często z maseczka na twarzy, to bezpieczeństwo pacjenta oraz osoby wykonującej zabieg.
Pijawki powinny same odpaść od ciała pacjenta, nie należy ich odczepiać siłą.